گویایی و شفافیت متن، انتظار مخاطبان از مترجم است
مهدی افشار مترجم درباره چگونگی تشخیص ترجمه روان یک کتاب به خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: نیازی نیست مخاطب کتاب در زمینه تشخیص ترجمه روان تخصص داشته باشد. یک فرد با هر سطح تحصیلاتی می‌تواند از طریق فراز و فرود و ابهام‌های موجود در ترجمه یک اثر به روان بودن آن پی ببرد. انتظار مخاطب از مترجم این است که متنی روان، گویا و شفاف به او ارائه و همچنین اندیشه نویسنده اصلی را به خوبی به وی منتقل کند.
بیشتربخوانید
- مسئول صدور مجوز برای ترجمه کتاب با گوگل ترنسلیت چه کسی است؟
وی افزود: مخاطب متوسط به محض اینکه ببیند نمی‌تواند با کتاب ترجمه شده ارتباط برقرار کند، آن را کنار می‌گذارد و متوجه می‌شود دیگر نباید آثار این مترجم را تهیه و مطالعه کند. برخی از مخاطبان آثار ترجمه، نام مترجمان بزرگ را می شناسند. برای همین وقتی با دو اثر ترجمه مواجه می‌شوند که مترجم یکی از آنها نجف دریابندری و مترجم اثر دیگر یک فرد ناشناخته است، ترجمه نجف دریابندری را انتخاب می‌کنند. البته این مسئله برای همه صدق نمی‌کند.
این مترجم با اشاره به ابزار دیگر تشخیص ترجمه روان بیان کرد: عنصر زیباشناسی یکی از معیار‌های اصلی هرخواننده‌ای است. هر ایرانی که با ادبیات فارسی آشنایی داشته باشدمی داند که به کدام ترجمه می‌تواند اعتماد کند. به عبارت دیگر وقتی ترجمه برای مخاطب مفهوم باشد و دچار کج فهمینشود به روانی ترجمه پی می‌برد. مترجمان ما در قدیم غالبا مترجم نبودند بلکه مفسر متن بودند. شاید فهم آنها از متن با مطلبی که در اثر یونانی آمده بود تفاوت داشت. مترجم قرن سوم هجری درکش را برای مخاطب بیان می‌کرد و زیبایی متن آنها به اندازه‌ای بود که در ردیف متن‌های کلاسیک به جای مانده از آن دوران قرار گرفته است.
افشار ادامه داد: گاهی بیان زیبایی یک اثر باعث می‌شود ضعف درک مترجم از متن اصلی دیده نشود. حل این مشکل شاید از توان مترجمان جوان خارج است. از سوی دیگر عنصر زیبایی شناسی در هر ایرانی نهادینه شده است. از این رو تفاوت زبان سعدی با یک متن منتشر شده در روزنامه را تشخیص می‌دهد. به معتبر بودن نام مترجم هم می‌توان اعتماد کرد، چون این دسته از مترجمان به متن متعهد هستند. علاوه بر زیبایی و مفهوم بودن متن صداقت هم دارند. همچنین ناشر هم یکی از عواملی است که روانی متن ترجمه را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه برخی ناشران تنها به دنبال انتشار اثر هستند اظهار کرد: گاهی خواننده با متن کلنجار می‌رود اما مفهوم آن را درنمی یابد یا اینکه گمان می‌کند به مفهوم متن پی برده است درحالی که درک او از کتاب درک درستی نیست. ذکر نام ویراستار در کنار مترجم نشان می‌دهد هم ناشر هم مترجم به ادب فارسی متعهد هستند. ناشران خوب مترجمان خوب تربیت می‌کنند. به طوری که چندین بار اثر را به مترجم برمی گرداند تا اثر خوبی منتشرکند.
این مترجم ادامه داد: وزارت ارشاد هم که یک عامل اجرایی در زمینه فرهنگ است باید به انتشار ترجمه روان کمک کند. به این صورت که ناشران فرهنگی را تقویت و به جای اینکه تنها به بررسی کلمات یک ترجمه بپردازند به صحیح بودن آن و صفحه آرایی کتاب هم توجه کنند. به ناشر درباره طرح جلد آن تذکر دهند و بگویند طرح آن با متن هم خوانی ندارد، همچنین به حروف چینی کتاب هم توجه کنند. وقتی حروف چینی یک متن خوب زیبا نباشد انگیزه‌ای در مخاطب برای مطالعه آن ایجاد نمی‌کند.
انتهای پیام/